Þunglyndi

Það hafa verið skrifaðar ótal greinar um þunglyndi sem er vel. Samt veit ég af eigin raun að þeir sem aldrei hafa kynnst þunglyndi geta ekki ímyndað sér hvað það getur gert fólki.

Sjálf hef ég lengst af verið í hópi þeirra heilbrigðu hvað þetta varðar og ekki frá því að ég hafi einhverntíma fundið fyrir fordómum gagnvart sjúkdómnum. Biðst ég innilegrar afsökunar á því. Samt ekki á þann hátt að hafa nokkurntíma fundist þunglyndi flokkast sem aumingjaskapur - alls ekki. Bara áttaði mig einfaldlega ekki á því hversu alvarlegur þessi sjúkdómur er.

Í dag veit ég betur og skal sko segja ykkur frá innstu hjartarótum, að þeir sem berjast við þennan sjúkdóm og aðra tengda eru hetjur. Einfaldlega bara hetjur.

Fólk er misjafnt að upplagi. Sumir eru sterkari en fjandinn sjálfur aðrir meira veikgeðja og viðkvæmir.

Ekki ætla ég að halda fram að ég sé sterkasta stykkið í sólkerfinu, langt frá því. Jafnvel frekar viðkvæm. En ótrúlega ákveðin í því að standa uppi með pálmann í höndunum ef eitthvað bjátar á og alls ekki láta brjóta mig niður.

Það hefur nú samt tekist. Tók að vísu smá tíma en hafðist samt. Ekki ólíklega mun birtast á þessu bloggi mínu fleiri sögur af því "hvernig brjóta má niður heilbrigt fólk á mettíma".

Það getur verið gífurlegt álag að stunda mjög krefjandi vinnu og vera með lítið barn. Enn meira krefjandi ef maður hefur ekki mikinn stuðning með barnið eða heimilið eftir að heim er komið. Ef ofaná þetta er svo bætt sambýlisaðila sem markvisst reynir að brjóta þig niður andlega - þá er stutt í að nöturlegur kvíðinn breytist að lokum í þunglyndi.

Ég var orðin óvinnufær þegar ég leitað mér fyrst hjálpar á bráðamóttöku Geðdeildar. Maðurinn minn var svo elskulegur að keyra mig þangað. Ég fór inn og talaði við hjúkrunarfræðing um líðan mína og ástæður hennar. Maðurinn heimtaði síðan að fá að tala við hjúkrunarfræðinginn sem aðstandandi.

Þar kom hann með fjálglegar lýsingar þess efnis að ég væri örugglega haldinn kvíðaröskun eða guð má vita hverju. Hjúkrunarfræðingurinn, sem hafði jú hlustað á mig í einrúmi áður, sagðist nú ekki halda það. Ég þyrfti hinsvegar stuðning og að fá góðan svefn. 

Á endanum sinnaðist þeim. Hjúkrunarfræðingurinn hreinlega missti kjálkann niður á bringu þegar maðurinn æddi út með svívirðingar og sagði að ég gæti komið mér heim sjálf.

Beðið var eftir lækninum til að ávísa lyf og hjúkrunarfræðingurinn var hjá mér um stund. Hún fræddi mig um Kvennaathvarfið og sagði að ég skyldi ekki hika við að fara þangað. Ég sagðist hafa verið þar fyrr um sumarið og þekkti gang mála.

Loksins kom læknirinn og skrifaði lyfseðil. Mældi jafnframt með að ég finndi geðlækni til að ganga til reglulega á meðan aðstæður væru svona.

Maðurinn reyndar kom og náði í mig. En þegar hann ætlaði að keyra mig rakleitt heim án þess að sækja barnið okkar í pössun fyrst þá neitaði ég. Vildi fá barnið heim. Hann neitaði þrálátlega. Á endanum hringdi ég á lögregluna - í bílnum. Þá vorum við rétt við heimili okkar. Lögreglan sagðist mundu koma og í snarhasti sendi ég eldra barnið mitt til vinkonu sinnar.

Þetta var auðvitað ekki það sem maðurinn hafði planað svo hann brunaði með mig til að þá í barnið áður en lögreglan kom.

Síðan fann ég mér góðan geðlækni og byrjaði að vinna í málunum.

En ósköpin héldu áfram og um ári síðan var ég orðin illa haldin af kvíða og þunglyndi. Gat varla sofið eða vaknað. Það eina sem ég gat gert var að sinna allra nauðsynlegustu heimilisstörfum. Á þessum tíma var maðurinn fluttur út að orðinu til en var samt á heimilinu drjúgum stundum. Auðvitað tók hann af mér bílinn svo ég átti erfitt með að framkvæma hluti, hvað heldur í þessu ástandi. Það var miður vetur og hann vildi frekar koma á morgnanna og fara með barnið í leikskóla (sem klikkaði nú ansi oft) heldur en að ég gerði það. Af og til fékk ég svo bilinn til að fara að versla og alltaf náði ég í barnið á leikskóla.

Þar sem líðanin var orðin það slæm ákvað læknirinn að auka lyfjaskammtinn. Það dugði ekki betur en svo að ég fór öll að skjálfa og titra. Gat ekki hellt mjólk í glas. Gat ekki séð um mig eða barnið. Bað þá um aðstoð frá föðurnum meðan þetta gengi yfir enda hafði lyfjaskammtinum aftur verið breytt.

Vissulega kom hann. Kallaði mig aumingja og sagði mér að drullast fram úr rúminu og gera eitthvað - það voru jú ekki nema fimm dagar til jóla og allt ógert.

Tveim dögum fyrir jól var ég orðin betri. Nýju lyfin voru farin að virka og ég gat bjargað jólunum fyrir horn. Hann var hér megnið af þessum tíma en hjálpaði lítið til.

Um áramótin eftir all ómerkilega uppákomu skipti ég loks um læsingar og sagði þessu lokið.

Svar hans við því var að klaga mig til barnaverndar sem óhæfa móður og alka (veit ekki hvaðan það kom).

Svona var nú stuðningurinn frá barnsföðurnum.

Hann leitaði allra leiða til að taka barnið. 

En ekkert af þessu tókst.

Og í dag er ég með uppáskrifað frá barnavernd og fleirum að ég sé fullkomlega hæf móðir og langt frá því að vera alki.

Þessi saga á að varpa ljósi á það að hver og einn getur lent í þeim aðstæðum að ráða ekki fyllilega við líf sitt vegna þunglyndis. Það er hægt að brjóta nánast alla niður.

Ef þið þekkið einhvern sem glímir við þennan sjúkdóm, hvort sem það er tímabundið eða viðvarandi ástand þá vil ég segja eitt. Stuðningur getur bjargað sjúklingnum. Getur bjargað mannslífi.

Þennan stuðning hafði ég ekki. Faðir minn lá fyrir dauðanum vegna krabbameins og fæstir vissu hvernig staðan var hjá mér. Enda ekki með stóra fjölskyldu. Það var sennilega það erfiðasta og gerði sjúkdóminn verri.

Þunglyndi getur virkilega - og hefur leitt fólk í dauðann. 

Það má aldrei vanmeta þennan sjúkdóm. Hann getur barið að dyrum hjá öllum. Dregið úr manni alla orku, alla getu til að takast á við daglegt líf. 

En með góðri aðstoð og ég tala nú ekki um stuðning, þá geta flestir náð sér á strik.

Þennan litla pistil minn helga ég öllum þeim sem eru núna að berjast - sem eru ófáir á þeim tímum sem við erum að upplifa. Fólk lætur oft vel af sér alveg þar til það missir tökin.

Hafið það í huga.

 

Athugasemdir

[Ásthildur Cesil Þórðardóttir, 9.6.2011 kl. 18:46]

Elsku stelpan mín, mikið hefurðu verið sterk þrátt fyrir allt.  Og gott að láta þetta koma fram vegna þeirra sem eru í sömu sporum.